(I) DOBIT

Za razliku od paušalca, „knjigaš“ plaća porez na dobit. Dobit je razlika između prihoda i rashoda. Ti rashodi MORAJU biti u svrhu obavljanja delatnosti, u suprotnom ne smanjuju dobit. Na utvrđen iznos plaća se porez od 10%.

(II) AKONTACIJA POREZA NA DOBIT

Kada se pokrene „knjigaš“ knjigovođa podnosi poresku prijavu PPDG1S gde upisuje planiranu dobit. Ukoliko se iskaže planirana dobit, „knjigaš“ mora plaćati i mesečne rate akontacije poreza na dobit. Takođe, može i planirati i nulu, pa da se u prvoj godini ne plaća mesečna akontacija. Međutim, kada se utvrti dobit završnim računom, ta dobit se deli sa brojem meseci poslovanja i dobija se mesečna obaveza akontacije poreza na dobit. Nemojte se plašiti. 

Akontacija se uplaćuje da određeni BOP (poziv na broj) i kada u drugoj godini poslovanja ostvarite dobit, nećete odjednom morati da platite ceo iznos od 10% već isključivo imate uplaćenu akontaciju.

Ukoliko ste recimo ostvarili 5.000.000 dobiti, 10% je 500.000. Ukoliko ste svaki mesec uplaćivali po 20.000 dinara na ime mesečne akontacije, to godišnje predstavlja 240.000. U ovom slučaju na kraju godine nećete isplatiti svih 500.000 na ime 10% poreza nego ćete doplatiti 260.000. može da se desi situacija da ste uplatili 240.000 a dobit treba da se plati 200.000.

U tom slučaju možete tražiti povraćaj 40.000 ili da ih prebacite u naredni akontacioni period.

(III) AMORTIZACIJA

Predstavlja postepeno trošenje osnovnih sredstava. Amortizacija stalnih sredstava utvrđuje se primenom proporcionalne metode, na osnovicu koju čini nabavna vrednost sredstva, za svako stalno sredstvo posebno I to srazmerno vremenu od kada je započet obračun amortizacije do kraja poreskog perioda.

Stope amortizacije propisane su Pravilnikom i to svrstavanjem sredstava u grupe. To znači da će osnovna sredstva nabavljena u januaru, imati proporcijalno iskazani godišnji trošak na nabavnu vrednost u odnosu na recimo osnovno sredstvo nabavljeno u novembru.

Nabavljeno sredstvo u novembru će se priznati kao trošak samo 2 meseca od proporcijalne cele godine. Pravilnikom je definisano da obračun poreske amortizacije započinje i prestaje istovremeno sa obračunom računovodstvene amortizacije – javlja se u slučaju kada je stopa za poreske potrebe niža od stope koja se koristi za obračun računovodstvene amortizacije.

U poreskom periodu se priznaje niži iznos amortizacije utvrđen poređenjem poreske i računovodstvene amortizacije. U poreskom period u kome je stalno sredstvo otuđeno, ili uništeno, kao rashod se priznaje iznos pozitivne razlike između neotpisane poreske i neotpisane računovodstvene vrednosti.

O ovim temama je neophodno konsultovati se sa računovođom ili poreskim savetnikom. Rezime je da ukoliko želite da smanjite dobit u decembru kupovinom osnovnog sredstva, to nećete uspeti, jer kao što sam i u prvoj definiciji naglasio, amortizacija je postepeno trošenje osnovnih sredstava.

U zavisnosti od osnovnih sredstava, postoje V grupa. Sredstva koja se ne pronalaeze od II do V, ulaze u III grupu.

(IV) ZAVRŠNI RAČUN

Još jedna astronomska promena u odnosu na paušal. “Knjigaši” se baš tako i zovu jer vode poslovne knjige. Iskazuju svoje prihode i rashode i svaki dokument mora biti propraćen validnom dokumentacijom, ili u suprotnom neće biti priznato u poreskom bilansu. 

Troškovi moraju biti u svrhu obavljanja delatnosti, te iz toga ne možemo da pojmimo da IT firma koja vodi poslovne knjige priznaje veš mašinu u troškove firme. Veš mašinu u poslovnim knjigama kao trošak (odnosno osnovno sredstvo) mogu da priznaju vešeraji, hoteli i ostali kojima u delatnosti ovaj trošak služi u obavljanju delatnosti. 

Samo logika je ovde bitna, a nakon toga da faktura/fiskal sadrže sve neophodne elemente.

(V) NEOPOREZIVI IZNOSI

Kada se vode poslovne knjige, striktno se gledaju i rashodi i da li su oni potrepljeni dokumentacijom i zakonima. Ne može se tek tako plaćati i raspolagati novcem, stoga je veoma važno poznavanje neoporezivih iznosa.